Stolpersteine/struikelstenen

Misschien heb je ze wel eens gezien wanneer je door een stad loopt. De koperen plaatjes op een straatsteen met daarop een naam, datum en de naam van een concentratiekamp.
Dit is een zgn. Stolperstein, bedacht en ontwikkeld door de duitser Gunter Demnig.
Hij ontwierp deze gedenktekens en brengt deze aan in het trottoir of wegdek voor een woonhuis als herinnering aan de toenmalige bewoners die tijdens WOII weggevoerd zijn naar een concentraiekamp en daaruit niet weer zijn teruggekeerd.
De eerste keer dat ik deze gedenkstenen zag was bij de uitgang van de Hackesche Höfe,  tijdens een bezoek aan Berlijn in 2011. 

Stolpersteine Hackesche Höfe

Wanneer je er daarna op gaat letten zie je ze veel vaker, niet alleen in Duitsland maar ook in Nederland en veel andere landen.

Onlangs was ik aanwezig bij het leggen van 6 van deze stenen door Gunter Demnig in Beek (L) voor de plaats waar het huis stond van een Sinti familie die in de oorlog ook weggevoerd werden en niet meer teruggekeerd zijn.

Een aantal foto’s en stukjes video heb ik daar gemaakt en daaruit een combinatie video.
Ook was daarbij het Tabor Gipsy ensemble aanwezig. De live muziek in de video is van hen.

Fort Breendonk (B)

Fort Breendonk is één van de best bewaarde concentratiekampen in Europa. Het ligt in Willebroek (B) nabij Antwerpen. Het is gebouwd rond 1910 en diende oorspronkelijk als onderdeel van de verdedigingswerken rond Antwerpen. Tijdens het begin van de eerste wereldoorlog heeft het niet lang stand kunnen houden. Bij het begin van de tweede wereldoorlog heeft het eerst gediend als hoofdkwartier van de Belgische krijgsmacht onder leiding van koning Leopold III. Het fort moet al gauw verlaten worden. Na de capitulatie van België richtten de Duitsers het al snel in als “Auffanglager” van de Duitse Sicherheitspolizei. Eerst als gevangenkamp voor politieke gevangenen en Joden. Later, midden 1940 toen het te vol werd, ging het functioneren als doorgangskamp. In totaal hebben 3500 gevangenen in Breendonk gevangen gezeten. De geschiedenis van het kamp is goed beschreven op de webpagina Breendonk.be. Sinds 1947 is het een officieel Gedenkteken.

Met een aantal fotografen heb ik het Fort Breendonk dit jaar bezocht. Het bezoek was zeer indrukwekkend.  De foto’s zijn te zien op mijn Flickr pagina in het album Fort Breendonk en in de fotogalerij van deze website.